EL-BÂRİ’ (C.C.)

“Vücuda getirdiği herşeyi, her şeyin âza ve cihazını birbirine uygun olarak yaratan.”

Kâinatta var olan herşeyde bir intizam, bir düzen, bir ahenk mevcuttur.

Kelebeğin o ipek kanadından tutun da, arının peteğine, güllerin rengine kadar ne varsa hepsi bir­birine uygun olarak yaratılmıştır.

Yine her yaratılan şeyin hizmeti ve faydası umumî ahenge uymak bakımından bir hikmet manzumesidir.

Âlemde her şeyin kendine göre vazifesi vardır. Bizim dış görünüşüyle hiçbir işe yaramaz dediğimiz nice varlıklar mevcuttur ki, onların yaratılması insanın menfaatınadır.

Eğer kâinatta fareler olmasaydı yılanlar sokaklarda mekân tutardı, kediler olmasaydı, bu kere fareler evleri­mizi istilâ ederdi.

Bülbüller olmasaydı, güller öyle naz ile safa ile nasıl açardı?..
“... O, öyle bir yaratıcı ki El-Bâri’ Bâri'dir.”


Yani Öyle temiz yaratıcı ki yarattıklarını temiz ve sağlam bir nizam üzere seçip düzenleyerek ve tamamlayarak birbirinden farklı özelliklerle yaratır.

Râzi der ki:“Bari ismi, sani' (yaratan) ve mucid (icad eden) gibi olmakla beraber cisimlerin yaratılması mânâsını ifade eder.

Onun için halka “beriyye” denilir de, renk ve tad gibi başka bir cevherle meydana gelen husus­lara denilmez.”

“Allah'ın yarattığı şeylerin şerrinden O'nun kelime­lerinin hepsine sığınırım.” gibi bazı dualarda zikredilen “halaka” , “zeree” ve “beree” fiillerine nazaran “Bari” ismi yaratılışın tekâmül mertebelerindeki icadları ifade eder.”

Ne desem?

Dalâletin kör gözü hiç bakmıyor ki göğe,
Âlemden ibret alıp veda etsin körlüğe!..