Çocuk Gelisiminde Oyunun Yeri ve Oyuncak Seçimi

Oyun; çocugun çevresinde olup bitenleri ögrenme yöntemidir, çocugun isidir. Oyun, çocugun gerilimden kurtulmasini ve biriktirdigi enerjisini bosaltmasini saglar. Bu enerjinin bosaltilmamasi, çocugun alingan ve içe dönük bir yapiya sahip olmasina neden olabilir.
Oyun yoluyla çocuktaki saldirganlik dürtüsü bosaltilir, hayal kirikliklari azaltilir ve çocuk korkularin yarattigi gerilimden kurtulur. Oyunun tedavi edici özelligi de vardir. Çocuk kendisine izin verilmedigi için yapamadigi bir isi oyunlarinda yaparak rahatlayabilir. Evin bireylerine olan duygularini oyun yoluyla açiga vurur. Örnegin; kardesini kiskanan bir çocuk oyununda kardesi rolündeki bebegi cezalandirabilir.

Uzmanlar bu özelliklerinden dolayi oyunu ve oyuncaklari sorunun teshis ve tedavisinde kullanirlar. Sorunun teshisinde ev, bebek gibi oyuncaklardan, tedavisinde ise hamur, kum, kil, su gibi materyallerden yararlanilabilir. Kum, kil, hamur her türlü yaraticiliga firsat verir, ürkek ve sikilgan çocugun bazi beceriler edinerek kendini kanitlamasina, huzursuz çocugun gerginligini gidermesine, hareketli çocugun enerjisini harcamasina imkan saglar. Su her yasta çocugu keyiflendirir, deney yapma olanagi saglar, utangaç çocugu uyarir, çekingen çocugu rahatlatir ve saldirgan çocugu sakinlestirir.

Anne-babalar çocugun gelisiminde büyük yeri olan oyun ve oyuncaklara gereken önemi vermelidir, çocuga oyun için yer, zaman ve firsat tanimalidir, oyunlarina saygi göstermeli ve mümkün oldugunca oyunlarina katilmalidir.

Çocuklarimiza uygun oyuncagi nasil seçecegiz?

Bu çok kolay bir is degildir, çocugun gelisimini, ilgilerini bilmeli, çocugu iyi tanimaliyiz. Yeni dogan bebegin en degerli oyuncagi kendi bedenidir.

Bebek ellerini açip kapatarak, basini sallayarak kendi kendine eglenir. Ilk aylarda hareketli ve ses çikaran nesneler dikkatini çeker. Yatagin üstüne asilan mobiller gibi… 6.-7. aylardan itibaren oturmaya baslamasiyla bebek plastik küplerden, renkli halkalardan, yumusak hayvanciklardan hoslanir.
10-12. aylarda ayaga kalkmaya baslayan bebegin dikkatini renkli toplar, iç içe geçen kutu ve küpler çeker.
13. aydan itibaren, yürümeye baslayinca ipinden çekerek oynayabilecegi hareketli, tekerlekli oyuncaklari tercih eder. 15-18 aylik çocuklar üstüne çikip oturabilecegi oyuncaklardan hoslanirlar.

Ikinci yilin sonuna dogru, oyuncaklari iç içe veya üst üste yerlestirmek, bütünü parçalarina ayirmak, parçalari birlestirmek çocugun en sevdigi oyunlardir.

Kova, kazma, kürek, marangoz aletleri, bebekler, arabalar bu yas çocugu için ideal oyun gereçleridir. 3-4 yaslarindaki çocuklarin en sevdikleri faaliyetler bisiklete binmek, tirmanmak, atlayip ziplamaktir. Bisiklet, bloklar, küpler bu yas çocugu için uygundur.

Ayrica 2 yasindan itibaren su, kil, kum oyun hamuru gibi materyaller çocugun yaraticiligini gelistirmek için yararlidir. 4-6 yas çocugu hareketli faaliyetlerin yaninda, boyama, kesme, yapistirma, puzzle yapma gibi faaliyetlerle de ugrasmaya baslar. Bu dönemin en yaygin oyunlari evcilik, doktorculuk gibi oyunlardir.

Okul çagiyla beraber kitap okuma, kalem-kagit faaliyetleri artar, ancak çocuk yapi ve montaj oyunlarina ilgi duymaya devam eder.
Çocuk okula baslayinca oyuncak ve oyun ihtiyacinin sona erdigi düsünülmemelidir. Çocuk daha çok uzun bir süre oyundan yararlanacaktir.

Oyun ve oyuncak okul öncesi dönemdeki çocuklar için, içinde yasadigi dünyayi, çevresindeki insanlari tanima ve anlama aracidir.
Bu nedenle oyunlar ve oyuncaklar bos zaman faaliyeti olarak degil, çocugun zamaninin büyük bir bölümünü alan, ciddi bir ugras olarak nitelendirilmelidir.


OYUN NEDIR? Oyun, çocugun kendi deneyimleriyle ögrenmesini, hayal gücünü kullanmasini saglayan, eglence amaçli yapilan hareketlerdir. Oyun, çocugun birikmis enerjisini ve saldirganlik dürtüsünü atmasi için bir firsattir. Ayni zamanda;
  • Çocugun duygu ve gereksinimlerini ifade etmesi için de iyi bir yoldur.
  • Çocukluk döneminin temel amacidir.
  • Ögrenme, yaratma, deneyim kazanma, iletisim kurma ve yetiskinlige hazirlanma aracidir.
  • Yorgunluk ve sikintilardan kurtulustur.
  • Özgürce ve kendiliginden yapilan, haz veren, mutluluk kaynagi olan, çocugu gelistiren ve eglendiren bir etkinliktir.
  • Çocugun zihinsel yetenekleri kadar, tüm gelisim yüzlerini uyaran, duygularini ve duyularini gelistiren etkinliklerin tümüdür.